در این مقاله قصد داریم به تعریف نگهبانی و حراست پرداخته و درباره هر یک از این شغل‌ها و شرح وظایف آنها توضیح دهیم .
یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های هر سازمان، اداره، موسسه و کسب‌وکاری، تامین امنیت و حفاظت از جان افراد و سرمایه سازمانی خود است. به همین دلیل، معمولا هر کسب‌وکار و سازمانی به استخدام نگهبان نیاز دارد. شغل نگهبانی دارای شاخه‌های مختلفی از جمله نگهبان، مامور حراست، انتظامات و سرایدار است. هر یک از این موقعیت‌های شغلی، تعریف ویژه‌ای داشته و به مهارتهای خاص خود نیاز دارند. در این مقاله قصد داریم به تعریف نگهبانی و حراست پرداخته و درباره هر یک از این شغل‌ها و شرح وظایف آنها توضیح دهیم تا در نهایت به پاسخ این سوال که چگونه وارد شغل نگهبانی و مامور حراست شویم، دست پیدا کنید.
معرفی شغل نگهبانی و حراست
همان‌طور که گفته شد، در هر سازمان و کسب‌وکاری، نگهبانی و حراست، به دلیل بالابردن امنیت، محافظت از جان کارکنان و افراد حاضر و نگهداری و محافظت از اموال و دارایی‌ها در برابر حوادث ناگواری همچون دزدی، آتش‌سوزی و خرابکاری، از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل، اغلب سازمان‌ها، فرد یا افرادی را برای حفاظت و نگهبانی از سازمان و کارکنان خود، استخدام می‌کنند. درباره تفاوت حراست و نگهبانی باید گفت درصورتی‌که وظیفه نگهبانی از محل و افراد بر عهده چندین نفر باشد، به آن حراست گفته می‌شود که در مکان‌های مختلفی همچون دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها دیده می‌شود.
عناوین و موقعیت‌های شغلی مختلفی برای حراست در مکان‌های گوناگونی همچون سازمان‌ها، بیمارستان‌ها، کارخانه‌ها، دانشگاه‌ها و هتل‌ها وجود دارد که هر یک از آنها، وظایف و مسئولیت‌های مختلفی برعهده دارند.
یک نگهبان موظف است در هنگام وقوع حوادث ناگواری مانند سرقت و آتش‌سوزی، اقدامات امنیتی لازم را انجام داده و در سریع‌ترین زمان ممکن، اتفاق پیش‌آمده را به مدیران و مسئولان مربوطه گزارش دهد. همان‌طور که در تعریف نگهبانی و حراست اشاره شد، از دیگر وظایف نگهبانی و حراست، نظارت بر منطقه موردنظر و برخورد با افراد خرابکار یا سارقان، است.
در حوزه نگهبانی و حراست، از عناوین شغلی مختلفی برای مخاطب قراردادن کارکنان استفاده می‌کنند که از جمله آنها می‌توان به نگهبان، سر نگهبان، مسئول انتظامات، سر شیفت، متصدی انتظامات، مسئول حفاظت فیزیکی و متصدی حفاظت فیزیکی اشاره کرد.
آشنایی با شرح وظایف و مهارتهای موردنیاز مشاغل مرتبط با نگهبانی و حراست
پس از آشنایی با تعریف نگهبانی و حراست، در این قسمت به شرح وظایف نگهبان، مامور حراست و حراست فیزیکی خواهیم پرداخت.
آشنایی با شرح وظایف نگهبان و مهارتهای موردنیاز این شغل
شغل نگهبانی دارای زمینه‌های کاری مختلفی است که از جمله آنها می‌توان به نگهبانی در شرکت، بانک، مجتمع مسکونی، فروشگاه و مرکز خرید و ادارات دولتی اشاره کرد. هر یک از این افراد، شرح وظایف متفاوتی دارند. اما با این وجود، همه نگهبانان باید با اصول نگهبانی آشنا بوده و یک سری وظایف کلی را انجام دهند.
وظایف و مسئولیت‌های شغل نگهبانی
کنترل و نظارت بر ورود و خروج پرسنل و مراجعین
بررسی و نظارت بر دوربین‌های مداربسته و دیگر تجهیزات امنیتی
گشت‌زنی و حفظ امنیت محیط
ارائه گزارش مستمر به مدیر و یا سرپرست مربوطه درباره ورود و خروج افراد مختلف و اموال و همچنین مشکلات و مزاحمت‌های پیش‌آمده
کنترل و بررسی مستمر بخش‌های مختلف برای پیشگیری از حوادث ناگوار همچون سرقت، آتش‌سوزی و خرابکاری
نظارت بر ورود و خروج افراد غریبه و هماهنگی با ساکنین برای ورود میهمانان به برج یا مجتمع مسکونی
اطمینان از درست کار کردن سیستم‌های هشدار و زنگ خطر و قفل و بسته بودن درها و پنجره‌ها
برقراری ارتباط با نیروی انتظامی، اورژانس پزشکی و آتش‌نشانی در مواقع بحرانی
همان‌طور که در هنگام تعریف نگهبانی و حراست اشاره شد، یک نگهبان باید بتواند از عهده وظایف مختلف بربیاید.
مهارتهای خاص و ویژه‌ای که باید یه نگهبان بداند
داشتن سلامت و قدرت جسمانی برای مقابله با مزاحمین احتمالی
توانایی استفاده از سیستم‌های اطفای حریق و کپسول آتش‌نشانی
داشتن توانایی کار به مدت طولانی و کار در مواقع بحرانی
داشتن ویژگی‌هایی همچون صداقت، مسئولیت‌پذیری و مورداعتماد بودن
داشتن مهارتهای ارتباطی مناسب
برخورد مودبانه و احترام‌آمیز با پرسنل و مشتریان
داشتن سرعت عمل و خلاقیت در تفکر و تصمیم‌گیری و توانایی حل مسئله
آشنایی با اصول نگهبانی و حراست جهت شغل نگهبانی
داشتن ظاهری آراسته و پوشیدن لباس فرم
آشنایی با شرح وظایف حراست و مهارتهای موردنیاز این شغل
همان‌طور که در هنگام تعریف نگهبانی و حراست توضیح داده شد، شغل حراست یا security guard یکی از شغل‌های پرتقاضا در میان سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف محسوب می‌شود. هدف اصلی استخدام حراست، حفاظت از سازمان، تاسیسات، اسناد و پرسنل یک سازمان در مقابل تهدیدهای درونی و نفوذی است.
یک مامور حراست نیز بسته به محل فعالیت خود، وظایف مختلفی را بر عهده دارد؛ به‌عنوان مثال شرح وظایف حراست شرکت با مسئولیت‌های حراست دانشگاه متفاوت خواهد بود.
وظایف کلی و مشترک مسئولین حراست
محافظت از اطلاعات اسناد، کارکنان و مکان‌های تحت پوشش برای جلوگیری از هر نوع تهدید و خطر احتمالی
قفل نمودن درهای ورودی و خروجی برای ایمن‌سازی ساختمان محل فعالیت
حساسیت نسبت به سیستم‌های هشداردهی و انجام اقدامات لازم در صورت نیاز
نظارت بر ورود و خروج کارکنان، مراجعین و دیگر افراد برای حفاظت در مقابل سرقت و حفظ امنیت محل
ارائه گزارش فعالیت‌ها و بی‌نظمی‌های روزانه همچون آسیب رساندن به اموال یا تجهیزات، حضور افراد غیرمجاز و سرقت، به مسئولین مربوطه
گشت‌زنی در محیط برای اطمینان‌یافتن از امنیت درها و پنجره‌ها و شناسایی علایم نفوذ
همان‌طور که در هنگام تعریف نگهبانی و حراست اشاره شد،
مهارتهای موردنیاز برای شغل حراست
آشنایی با روش‌های دستیابی به اطلاعات
آشنایی با اصول گزارش‌نویسی
آشنایی با طرز کار ابزارهای کنترلی همچون کنترل دوربین‌های مدار بسته
آشنایی با طبقه‌بندی اسناد و مدارک محرمانه
آشنایی با آیین دادرسی کیفری و حقوق اداری
از جمله مزایای این شغل می‌توان به امکان داشتن ساعت کاری منعطف، تنوع وظایف کاری و عدم نیاز به مدرک دانشگاهی در بسیاری از موارد، اشاره کرد. این شغل، معایبی نیز دارد؛ از جمله معایب شغل حراست می‌توان به داشتن خطرات احتمالی، کار در شرایط سخت و بحرانی و کار در عید یا تعطیلات در برخی از موارد، اشاره کرد.
حراست فیزیکی چیست؟
به مجموعه اقداماتی که برای اجرای مقررات و قوانین به‌منظور امنیت بیشتر افراد و مکان‌های تاسیساتی در مقابل تهدیدهای طبیعی همچون سیل و زلزله و یا تهدیدهایی مانند سرقت و سوءقصد صورت می‌گیرد، حفاظت فیزیکی یا حراست فیزیکی گفته می‌شود.
در اماکنی همچون مجتمع‌های تجاری و اداری، نمایشگاه‌ها، ورزشگاه‌ها، شهرک‌ها و مجتمع‌های مسکونی، موسسات و دانشگاه‌ها و مراکز دولتی که رفت‌وآمد زیادی در آنها وجود دارد، نیاز به حضور حراست فیزیکی، بسیار احساس می‌شود و ضرورت دارد.
در ادامه به بخشی از شرح وظایف حراست فیزیکی اشاره خواهیم کرد:
گشت‌زنی در محل به‌صورت مستمر برای جلوگیری از سرقت اموال و خودروها و پیشگیری از وقوع جرم
زیر نظر داشتن افراد ناشناس و موارد مشکوک و هماهنگی با عوامل انتظامی در صورت لزوم
ثبت و کنترل ورود و خروج افراد و خودروها
زیر نظر داشتن دوربین‌های مدار بسته و ارائه گزارش وقایع مهم به مسئولین مربوطه
حفاظت و حراست از مکان‌های مسکونی، دارایی‌ها و خودروهای پارک شده در محل